Tüm dünya son yılların en büyük salgınıyla mücadele veriyor. Çin’de başlayan ve hızla ülkelere yayılan kovid-19 salgını, birçok can kaybına neden oldu. Salgına mücadelede ise geliştirilen kovid-19 aşısı birçok kişinin umudu oldu. Peki Kovid-19 aşı sonrası nelere dikkat etmeliyiz? Kovid-19 aşı sonrası kol ağrısı, kovid-19 aşısı sonrası banyo yapılır mı? Kovid-19 aşı sonrası alkol kullanılır mı? Gibi en çok aratılan soruların detaylarını sizler için haberimizde bir araya getirdik.
Yaklaşık iki yıl önce Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve hızla tüm dünyayı etkisi atına alan koronavirüs salgını, birçok insanın hayatını kaybetmesine neden oldu. Bağışıklık sistemini çökerteme üzerinde etkili olan bu virüs, görülmeye başladığı günden beri her hastada farklı belirtilere neden olmuş, salgınınla mücadele için tedavinin sürecini zorlaştırmıştır. Salgının yayılmaya başladığı ilk günlerden beri, temizlik, maske ve mesafe kuralların uyularak salgınla mücadelede çalışma gösterilmeye başlandı ve dada sonrasında kovid-19 virüsüne karşı aşı geliştirilmiştir. Geliştirilen koronavirüs aşısı, salgını tedavi etme ve önlemede oldukça etkili bir yöntem olmuş ve vaka sayılarında ciddi azalma sağlamıştır.
Kovid-19 Aşıları Nelerdir?
Salgınla mücadele için üretilen kovid-19 aşısı çalışmaları hala devam etmektedir. İlk onaylanan aşılar Sinovac ve Biontech/Pfizer aşılarıdır ve ülkemizde de kullanılmaktadır.
KoronaVAC Aşısı
Salgıla ilk mücadele eden ülke Çin, ilk aşıyı da üreten ülkedir. Sinovac şirketinin aşısı KoronaVac inaktive bir aşıdır, 14 gün arayla iki doz olarak uygulanmaktadır. Kovid-19 virüsünün artması ve sonrasında etkisiz hale getirilmesi ile üretilen cansız, tam virus aşısıdır.
Biontec/Pfizer Aşısı
Bionthec/Pfizer aşısı, aşı kapsül içinde bulunan mRNA içerirve 28 günlük arayala iki doz olacak şekilde uygulanır. Bu aşı, insan hücresi içinde virüse ait proteinin artmasını sağlamaktadır. Bionthec/Pfizer aşısı, virüse benzer hücrelerin üretilmesini ve antikor oluşmasını sağlar.
Moderna Aşısı
ABD tarafından onaylanan, RNA tabanlı geliştirilmiş aşıdır. İki doz olacak şekilde uygulanır. Salgınla mücadelede oldukça etkili aşılardan biridir.
Astrazeneca Aşısı
Oxford Üniversitesi tarafından üretilen, başarı oranı yüzde 70 civarında olan bir koronavirüs aşısıdır. İki tam doz olacak şekilde uygulanmaktadır.
Sputnik V Aşısı
Sputnik V, Rusya tarafından üretilen salgını önlemede kullanılan bir aşıdır. Ülkemizde ve başka birçok ülkeden kullanılmaktadır. Bozulmadan uzun süre dayanabilen bir aşıdır ve diğer aşılar gibi iki doz olarak uygulanır.
Kovid-19 aşısı sonra akıllara gelen ilk soru, aşı sonrası nelere dikkat edilmesi gerektiği. Öncelikle şunu belirtmekte fayda var, kovid-19 aşısı olduktan sonra maske, mesafe ve temizlik kuralına uymaya aynı titizlikle devam etmek gerekiyor. Aşı oldum deyip tedbiri elden bırakmamalı, virüse yakalanmasanız bile taşıyıcı olup, virüsü başkalarına bulaştırabileceğinizi unutmayın.
Kovid-19 aşısı sonrası süreçte beslenmenize dikkat etmelisiniz. Oldukça sağlıklı beslenmeye özen gösterip, vücudun direncini güçlü tutmalısınız.
Bir diğer dikkat etmeniz gereken durum ise yaşam alışkanlıklarınız. Kovid-19 virüsü atlatmışsanız muhakkak doktorunuzun gözetiminde spor yapmalısınız. Harici bir durumda kendinizi yormadan ve mesafe kuralına dikkat ederek, sporunuz yapmaya vücudunuzu zinde tutmaya devam edilmeli.
Aşı sonrası en önemli konulardan biride sigara kullanımı. Sağlık için oldukça zararlı olan sigara, özellikle kovid-19 salgını geçiren kişilerde daha da tehlikeli bir hal alabiliyor. Bu süreçte sigara kullanımı azaltarak, vücudunuzun bağışlığını artırabilirsiniz. Gelelim diğer merak edilen sorulara.
Kovid-19 aşı sonrası yaşanan en belirgin yan etki kol ağrısıdır. Aşının yapıldığı bölgede, kızarıklık, şişme, ağrı ve hafif bir uyuşma görülebilir. Bu durumla karşılaşıldığında, aşı olan kolunuzu yüksekte tutun ve soğuk masaj yapın. Ağrınızın şiddetine göre Parasetamol içeren ağrı kesicilerde tercih edebilirsiniz.
Aşı sonrası banyo yapmama fikri birçok kişinin kendi kendine geliştirdiği bir durumdur. Kovid-19 aşısı sonrası banyo yapmakta hiçbir zarar yoktur. Ancak çok fazla sıcak suyla duş almaya özen gösterebilirsiniz. Çünkü sıcak su kolda lokal reaksiyonu artırabilir. Bunu dışında herhangi bir problem teşkil etmez.
Kovid-19 aşı sonrası en az 3 gün alkolden uzak durulması uzmanlar tarafından önerilmektedir. Rusya’dan yapılan bir açıklamada, SuputnikV aşısı yaptıranların en az 2 ay kadar bir süre zarfında alkol tüketmemeleri uyarısı yer almıştır. Diğer aşılar için, herhangi bir alkol kullanılmasına dair bir açıklama yapılmamıştır. Ancak yine de kovid-19 aşısı olduktan sonra en az 3 gün alkolden uzak durulması tavsiye edilmektedir.
Sağlıklı bir yaşam için temel unsurlardan biri olan sağlıklı beslenme, kovid-19 tedavi ve aşı sonrasında da oldukça önemli bir konudur. Eğer düzensiz bir beslenme sisteminiz varsa değiştirmeli, sebze ve meyve ağırlıklı bir beslenme düzeni oluşturmalısınız. Özellikle bağışıklık sistemini güçlendirecek doğal gıdalara yönelmelisiniz. Tedavi daha sonraki süreçte su tüketimini artırmaya özen göstermelisiniz.
Bir diğer önemli hususta, uyku düzeni oluşturmak. Özellikle aşı olmadan bir gece önce uykunuzu tam almak oldukça önemli. Bunun nedeni düzenli gece uykusunun bağışıklık sistemini doğrudan etkilemesidir. Birçok uzman bu durumu şu şekilde açıklamıştır; ‘Vücudunuz savunmasını yeniden inşa etmek için uykuyu kullanıyor ve kronik uykusuzluk bağışıklık sistemini baskı altına alıyor. İyi uyuyamadıysanız endişelenmenize gerek yok, kaliteli bir uyku çekmenin yollarını arayın’.
Ağrı kesiciler birçoğumuzun hayatında sıklıkla kullandığı ilaçlar arasında yer alır. Ancak bazı bilim insanları kovid-19 sürecinde özellikle aşının etkisini azaltabileceği için ağrı kesici kullanılmasını tavsiye etmiyor. Birçok doktor ağrı kesicilerin kovid-19 aşı sonrası kullanılmaması konusunda he fikir.
Ağrı kesicilerin aşı olan birinin vücuduna yaptığı olumsuz etkiler nedir?
Aşılarda olduğu gibi ağrı kesicilerde bağışıklık sistemini harekete geçiriyor. Yapılan bazı araştırmalarda ağrıkesicilerin, vücutta kovid-19 aşısının yaptığı etkiye benzeyen bir değişime neden olduğunu göstermekte