Gıda fiyatları neden artıyor? Esnaf ve halk bu konuda ne düşünüyor?
Türkiye'de hayat pahalılığı: 'Eskiden kilolarla alıyorduk, artık sayıyla alıyoruz'
Pandemi ile beraber son bir yıldır halkın gündeminde gıda fiyatlarındaki artış var. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, tarımsal girdi fiyatları yıllık bazda yüzde 29,38 arttı. Halk hayat pahalılığından şikayet ederken Türk esnafı ise gıda fiyatlarındaki artışı 'piyasayı belirleyen bir çeteye' bağlıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ağustos ayı enflasyon rakamlarına göre tüketici enflasyonu ağustosta yüzde 19,25 oldu.
Ağustosun enflasyon şampiyonu yüzde 3,18 ile gıda olurken, yıllık gıda enflasyonu ise yüzde 29’u buldu.
Sadece meyve ve sebzede değil, TUİK verilerine göre, son bir yılda ekmek fiyatlarındaki artış yüzde 26, makarnada yüzde 21.
Bu oran, tavuk etinde yüzde 64, dana etinde yüzde 23, ay çiçek yağında yüzde 60, yumurtada yüzde 49, süt ve yoğurtta yüzde 35 düzeyinde.
Çarşı pazara yansıyan fiyat ise bu oranların neredeyse iki katı. Buna bir de pazar ile market ürün fiyatları arasındaki fark eklenince marketten alışveriş yapan tüketiciler açısından durum daha da zorlaşıyor.
Bununla birlikte Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu'nun (Türk-İş), Ağustos 2021 Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırma sonuçlarına göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 2 bin 926 lira 72 kuruş.
Türkiye'de son bir yıldır durdurulamayan gıda fiyatlarındaki bu artışın nedeni?
Kimi esnafa göre, asıl neden ülkede eskisi gibi üretim yapılamamasından dolayı arzın talebi karşılayamıyor olması:
"Gıda fiyatlarının artışının arkasında bir çete var, onlar piyasayı belirliyor" diyen bazı esnaf, bu artışı stokçulara bağlıyor ve fiyatların tekelleşen belli firmalar tarafından belirlendiğini söylüyor.
Esnaf, bununla ilgili en büyük sorunun yüksek fiyatlarla ilgili denetimsizlik olduğunu ifade ediyor. Yurttaşın alım gücünün düştüğüne de vurgu yapan esnaf, artık tezgahlarda eskisi gibi ürün çeşitliliği bulunmadığını dile getiriyor.
Bu yükseliş durdurulabilir mi diye sorduğumuzda ise yanıt pek iç açıcı olmuyor. Çünkü gıda piyasasının tekelleştiğini söyleyen esnaf, bu durumun önünün kesilmesinin ve fiyatların düşmesinin çok zor olduğu kanaatinde.